پارکینسون چیست؟ روش های درمانی و راه های جلوگیری از پارکینسون

بیماری پارکینسون

یکی از بزرگترین معضلاتی که همیشه بشر با آن درگیر بوده است بیماری های جسمی و روانی می باشد.

برخی از انواع بیماری ها با علائم واضح و مشهود همراه هستند و البته پیشرفت علم تا به امروز توانسته است درصد زیادی از بیماری های جسمانی را درمان کند.

بیماری پارکینسون یک اختلال مغزی است که به مرور زمان باعث ایجاد لرزش در اندام های مختلف بدن و سفت شدن مفاصل و عضلات میشود.

افراد مبتلا به پارکینسون به مرور زمان با مشکل در راه رفتن مواجه شده و نبود تعادل و هماهنگی در حرکات بدن باعث ایجاد محدودیت های وسیع میشود.

بیماری پارکینسون به مرور زمان گسترش پیدا کرده و تشدید میشود این افراد تغییرات ذهنی و رفتاری را تجربه کرده و مشکلات خواب، افسردگی و حتی اختلال در حافظه و خستگی مفرط برای آنها اتفاق می افتد.

درصد مبتلایان مرد و زن به پارکینگسون مشابه با یکدیگر است این بیماری با افزایش سن اتفاق افتاده و علائم آن بالای ۶۰ سالگی در بدن پدیدار میشود.

درصد بسیار محدودی از افراد مبتلا به پارکینسون به این بیماری زودرس مواجه میشوند و ممکن است علائم و نشانه های آن را قبل از ۵۰ سالگی تجربه کنند.

چنین مواردی معمولاً بر اثر عوامل ارثی یا جهش ژنی خاص اتفاق می افتد.

بیماری پارکینسون یک اختلال پیشرونده محسوب میشود که در دراز مدت دستگاه عصبی مرکزی را تحت تاثیر قرار داده و با تخریب بخش های حساس حرکت بدن را مختل می کند.

مهمترین نشانه شروع بیماری پارکینسون محدودیت های حرکتی و سخت راه رفتن افراد است، به مرور زمان حرکت بدن آرام تر شده و افراد تمایل و توان انجام فعالیت های گذشته را ندارند.

اگر پارکینسون پیش رفته باشد و درمان های مناسب برای کنترل آن انجام نشود بعضاً زوال عقل نیز در بیماران اتفاق می افتد.

مهمترین علت حرکات غیر ارادی بدن بعد از ابتلا به بیماری پارکینسون از بین رفتن سلول ها در توده سیاه مغز است.

در نتیجه دوپامین بدن که یک انتقال دهنده عصبی است کاهش پیدا کرده و شاهد علائم بیماری و لرزش بدن و کاهش دامنه حرکتی خواهید بود.

اغلب بیمارانی که برای درمان پارکینسون تحت نظر پزشک قرار می گیرند نیاز است که مقدار دوپامین در مغز را افزایش دهند.

این هورمون برای حفظ الگوهای حرکتی طبیعی بدن اهمیت ویژه ای دارد و با از بین رفتن نورون ها در سایر بخش های مغز عوارض ناشی از پارکینسون با شدت زیاد ظاهر میشود.

تا به امروز تحقیقات گسترده ای در مورد بیماری پارکینسون انجام شد اما تا به حال هیچ علت مشخصی برای این بیماری کشف نشده است.

محققان معتقدند که دو فاکتور ژنتیکی و محیطی بر بروز این بیماری جسمی نقش دارد.

بیماری پارکینگسون نخستین بار توسط جیمز پارکینسون در سال ۱۸۱۷ میلادی بررسی شد این دانشمند بریتانیایی نام خود را بر روی این بیماری گذاشته و در این مورد تحقیقات وسیعی انجام شده است.

با این حال هیچ روش درمانی که به طور قطعی باعث بهبود بیماری پارکینسون شود وجود ندارد اما محققان توانسته اند با راهکارهای مختلف اختلالات مربوط به دستگاه عصبی خودمختار را تا حد زیادی کنترل کنند و می توانند با درمان های موجود از گسترش مشکلات عصبی، روانی، تغییرات خلق و خو و توانایی های شناختی رفتاری افراد جلوگیری نمایند.

بسیاری از محققان و متخصصان برای تشخیص پارکینسون ابتدا بر علائم ظاهری بیمار دقت می کنند و اگر یک یا چند مورد از این نشانه ها به خصوص در یک سمت بدن دیده شود احتمالاً تشخیص پزشک بیماری پارکینسون است.

بیماری پارکینسون علاوه بر تغییرات جسمانی علائم روانی و تغییر در وضعیت روحی و شخصیتی فرد را نیز به همراه دارد.

در ادامه مطلب در مورد علل بیماری و علائم آن مفصل تر صحبت خواهیم کرد و راه تشخیص و درمان آن را بیان می کنیم.

مراحل بیماری پارکینسون

علل بیماری پارکینسون

همه کسانی که به بیماری پارکینسون مبتلا هستند نگرانی بسیار زیادی را از پیشروی این بیماری تجربه می کنند، اما سوال اینجاست که چه کسانی و به چه دلیل در معرض این بیماری قرار می گیرند.

اگر بخواهیم علت بیماری پارکینسون را بررسی کنیم مهمترین آن افزایش سن است.

معمولا میانگین شروع این بیماری از ۶۰ سالگی است و اغلب در بین زنان و مردان به یک نسبت شیوع دارد.

دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است هر فرد در برابر چنین موقعیت هایی به بیماری پارکینسون مبتلا شود.

یکی از دلایل بیماری پارکینسون قرار گرفتن در مجاورت با عوامل خطر زا است معمولاً قرار گرفتن در برابر آفتکش ها تاثیر بسیار مخربی بر سلامت جسمی و روانی افراد دارد.

در حال حاضر تنها علت تایید شده برای ابتلا به بیماری پارکینسون مسائل ژنتیکی است.

عوامل ژنتیکی که مستقیماً مربوط به سابقه خانوادگی افراد میشود مهمترین علت ابتلا به پارکینسون است و اگر نزدیک ترین افراد خانواده به این بیماری مبتلا باشند احتمال اینکه فرزندان آنها در نسل های بعدی چنین بیماری را تجربه کنند زیاد است.

در صورتی که تشخیص پزشک مبنی بر این باشد که علت بیماری پارکینسون ژنتیک نیست این بیماری را ایدیوپاتیک می نامند که در زبان یونانی به معنی بیماری خود به خودی است.

در چنین موقعیتی وجود و حضور عوامل ژنتیکی بر بیماری پارکینسون تایید نمیشود و نشان می دهد که افراد بی دلیل به این عارضه مبتلا هستند.

البته در مورد بیماری پارکینسون باید به این نکته توجه کنید که گاهاً مصرف داروهای خاص روانپزشکی علائمی را در بدن ایجاد می کند که فرد تصور می کند به بیماری پارکینسون مبتلا است اما چنین اتفاقی رخ نداده و با قطع مصرف دارو وضعیت بدن به حال نرمال باز می گردد.

یکی دیگر از علل بیماری پارکینسون عوامل ارثی و ژنتیکی است اگر یک یا هر دو والدین این بیماری را از نسل های قبل به ارث برده باشند احتمالاً این بیماری به نسل های بعدی و به فرزندان آنها انتقال پیدا می کند.

کارشناسان حداقل ۷ ژن مربوط به بیماری پارکینگسون را شناسایی کرده اند این ژن ها معمولاً با شروع زودرس این بیماری در ارتباط بوده و کسانی که این عارضه را به صورت ژنتیکی تجربه می کنند ممکن است در سنین پایین به پارکینسون مبتلا شوند.

از دیگر علل موثر بر ایجاد بیماری پارکینسون باید به انواع داروهایی اشاره کرد که ممکن است تاثیرات منفی بر بدن اعمال کنند چندین دارو در سراسر دنیا وجود دارد که اثری شبیه به پارکینسون را ایجاد می کند اگر به محض مشاهده این علائم مصرف دارو را تحت نظر پزشک متوقف کنید اثرات شبه پارکینسون برطرف میشود.

اگر این داروها برای ماه ها و مدت طولانی استفاده شود ممکن است چنین حالاتی برای همیشه با فرد باقی بماند.

آنسفالیت یک التهاب مغزی است که گاهاً باعث ایجاد پارکینسون میشود این عارضه آنقدر وسیع است که ممکن است درمان آن توسط بهترین متخصصان هم کار دشواری باشد.

در هر صورت التهاب مغز یک عارضه خطرناک است که ممکن است با آسیب رساندن یا از بین بردن بخشی از سلول ها منجر به آسیب های جسمی و روانی شود.

متخصصان یکی از مهمترین علل ایجاد پارکینسون در افراد را سموم می دانند.

قرار گرفتن در معرض چند ماده خطرناک مثل مونوکسید کربن، دود ناشی از جوشکاری، گرد و غبار منگنز و برخی از انواع آفت کش ها اغلب در دراز مدت منجر به پارکینسون خواهد شد.

البته اگر افراد در معرض آسیب ها و جراحات وسیع قرار بگیرند و بر اثر انجام فعالیت های ورزشی یا حوادث صدمات مکرر به سر وارد شود و فعالیت های پرخطر مثل بوکس انجام دهند احتمال آسیب دیدگی مغز وجود دارد و برخی از افراد پس از سانحه متوجه علائم پارکینسون نیز خواهند شد.

علائم بیماری پارکینسون

بسیاری از افراد با وجود علائم محدود مربوط به پارکینسون با نگرانی بسیار زیادی مواجه میشوند و این سوال در ذهن آنها به وجود می آید که آیا به طور قطعی به پارکینسون مبتلا هستند یا خیر.

بیماری پارکینسون از آن دسته بیماری هایی است که دارای علائم و نشانه هایی می باشد که از مهمترین علائم اولیه پارکینسون باید به کاهش توانایی بویایی در افراد اشاره کرد.

به مرور زمان تغییراتی محسوس را در سیستم گوارشی تجربه کرده و احتمالاً به یبوست های مکرر مبتلا خواهند شد.

اما دست خط کوچک و فشرده و کاهش دامنه حرکتی انگشتان و دست ها نشان دهنده سفتی در عضلات و مفاصل است و از نشانه های اولیه و مهم پارکینسون به شمار می آید.

به مرور زمان شاهد تغییر در صدا بوده و وضعیت بدن کمی خمیده به نظر می رسد این شرایط تا جایی ادامه پیدا می کند که تمامی این علائم با حالتی واضح و در حد شدیدتر نمایان میشود.

از دیگر علائم مهم بیماری پارکینسون باید به مشکلات حرکتی اشاره کرد، پزشکان لرزش بدن در حالت استراحت را مهمترین نشانه پارکینسون می دانند که ممکن است این لرزش ها و تکان های کوچک در دست ها، پاها، سر و گردن اتفاق بیفتد، به مرور زمان افراد دچار کندی حرکت میشوند و برای انجام فعالیت های روزمره با دشواری مواجه خواهند شد.

از دیگر علائم و نشانه های حرکتی بیماری پارکینسون باید به سفت تر شدن بازوها، پاها و تنه اشاره کرد.

این سفتی تا جایی پیش می رود که افراد هنگام حرکت کردن دردی را احساس می کنند و تمامی عضلات مهم و بزرگ و کوچک بدن با این مسئله درگیر خواهد شد.

چنین اختلالاتی در نهایت باعث مشکل در تعادل افراد خواهد شد و ممکن است حتی افراد با راه رفتن های ساده در مسیرهای مسطح تعادل خود را از دست داده و به زمین می افتند.

علائم و نشانه های بیماری پارکینسون تنها به این موارد ختم نمیشود بلکه علائم ثانویه بیماری نیز به مرور زمان در بیماران پدیدار می گردد.

این افراد به مرور حالت بی احساسی را در چهره مشاهده می کنند که هیچگونه نقشی در این تغییرات ندارند، احساس مشابه با فریز شدن یا چسبیدن به زمین برای آنها رخ می دهد و گفتاری نامفهوم با صدای پایین خواهند داشت.

این عارضه گاهاً آنقدر پیشروی می کند که حتی افراد توانایی پلک زدن و بلعیدن را از دست می دهند و هنگام ایستادن یا نشستن به سمت عقب متمایل میشوند.

به مرور زمان بر اثر بیماری پارکینسون علاوه بر خشکی مفاصل و کند شدن سیستم حرکتی کاهش حرکت بازوها نیز اتفاق می افتد به گونه ای که افراد در انجام ساده ترین امورات شخصی هم ناتوان خواهند شد.

این افراد معمولاً هنگام راه رفتن قدم های کوچک برداشته و ممکن است برای هر گام پای خود را بر زمین بکشند.

راه رفتن افراد مبتلا به پارکینسون با محدودیت های فراوانی همراه است و این مسئله باعث میشود که افراد به مرور زمان با محدودیت های بسیار زیاد از جامعه دوری کنند.

اجتناب از حضور در جمع و عدم تمایل به خارج شدن از محیط زندگی قطعاً انتخاب بیماران مبتلا به پارکینسون نیست و شرایط بیماری چنین وضعیتی را برای آنها به وجود می آورد.

اکثر کسانی که به اختلال پارکینسون مبتلا هستند علائم دیگری مثل اضطراب و افسردگی را تجربه می کنند این افراد در پی محدودیت های پیش آمده متوجه تغییرات بدن خود میشوند و رفته رفته بر سلامت روان آنها تاثیر منفی خواهد داشت.

حتی در مواردی دیده میشود که این افراد نسبت به امورات پیرامون خود کم توجه شده و از نظر حافظه افت شدیدی خواهند داشت.

همچنین احتمال می رود که در حالت پیشرفته این بیماری تورم و روان پریشی برای افراد اتفاق بیفتد و ابتلا به اختلالات خواب از جمله صحبت کردن یا حرکت در خواب برای بیماران مبتلا به پارکینسون شایع است.

از طرفی ممکن است این افراد در معرض ابتلا به ملانوما قرار بگیرند که یک بیماری پوستی خطرناک شناخته میشود، البته احتمال می رود که شاهد ایجاد درماتیک سبوروئیک بر روی پوست بیماران باشید.

تشخیص بیماری پارکینسون

یکی از مهمترین بیماری هایی که مربوط به تخریب دستگاه عصب مرکزی است پارکینسون می باشد.

این بیماری با علائمی همراه است که به مرور زمان تشدید شده و نه تنها به بخش های داخلی بدن بلکه به قسمت های خارجی نیز مربوط میشود.

مهمترین و آشکارترین نشانه بیماری پارکینسون لرزشی است که در نقاط مختلف بدن اتفاق می افتد زمانی که صحبت از تشخیص بیماری پارکینسون میشود اولین گام برای بررسی این بیماری ارزیابی سلامت جسمانی افراد است.

اگر پزشک متوجه شود که افراد با لرزش مواجه هستند و حرکت بدن به درستی و با انعطاف کافی انجام نمیشود به حضور این بیماری مشکوک خواهند شد.

البته پزشک طی معاینات متعدد در فواصل زمانی مختلف نحوه حرکت بدن را ارزیابی می کند و اگر به مرور متوجه دشواری در راه رفتن بیماران شود نظر خود را بر بیماری پارکینسون قطعی خواهند کرد.

تشخیص بیماری پارکینسون عمدتاً از طریق نشانه های بیماری انجام میشود البته متخصصان از روش های پیشرفته تر و تخصصی نیز استفاده می کنند و این فرایند برای کسانی مناسب که با پارکینسون زودرس مواجه میشود یا علائم بیماری را در حد خفیف و جزئی تجربه می کنند.

اساسا یکی از بزرگترین چالش هایی که متخصصان با آن مواجه هستند بررسی علت و شدت بیماری پارکینسون است.

بسیاری از افراد اگر با علائم بیماری پارکینسون مواجه باشند به پزشک مراجعه کرده و متخصصان با معاینات بالینی و وضعیت جسمانی بیماران تا حدودی متوجه آسیب های احتمالی خواهند شد.

اما روش دیگر برای ارزیابی این بیماری تصویربرداری به روش ام آر آی یا سی تی اسکن است.

همچنین دریافت نوار مغز از بیماران یکی از مهمترین آزمایشاتی است که به تشخیص بیماری پارکینسون کمک زیادی می کند.

از آنجایی که بیماری پارکینسون یک اختلال عصبی پیشرونده شناخته میشود با نقص در عملکرد سیستم عصبی باعث میشود تا حرکات بدن تغییر کند و این مسئله نشان می دهد که مقدار دوپامین در مغز تحت تاثیر قرار گرفته است.

حدود ۸۰ درصد افرادی که به بیماری پارکینسون مبتلا هستند زمانی متوجه این عارضه میشوند که زوال شناختی در آنها اتفاق می افتد حتی ممکن است محدودیت های حرکتی با شدت بیشتر رخ داده و متخصصان حتی با معاینات بالینی هم می توانند این عارضه را ارزیابی کرده و تشخیص دهند.

اما داده هایی که از طریق نوار مغز به دست می آید به تشخیص پزشک و تایید بیماری پارکینسون کمک زیادی می کند.

مهمترین هدف از انجام نوار مغز این است که این فرایند نه تنها مقرون به صرفه است بلکه یک روش غیر تهاجمی برای بررسی عوارض جانبی شناختی درمانی پارکینسون می باشد.

متخصصان علاوه بر تهیه نوار مغز می توانند با اسکن توموگرافی کامپیوتری اطلاعات بیشتری نسبت به وضعیت سلامت بیماران کسب نمایند، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا ام آر آی یکی دیگر از روش های تایید شده و ایمن برای تشخیص بیماری پارکینسون است.

در مواردی متخصصان بر اساس وضعیت بیماران و تشخیص هایی که در ذهن دارند اسکن توموگرافی با گسیل پوزیترون PET را انتخاب مناسب تری می دانند.

از طرفی معاینه عصبی یکی از راهکارهای معمول و اولیه برای تشخیص پارکینسون است.

البته انجام هر کدام از این روش ها بستگی به وضعیت بیمار و علائمی دارد که در شخص دیده میشود.

متخصصان برای انجام معاینه عصبی هرگونه مشکل در هماهنگی رفلاکس ها و مهارت های حرکتی بیمار را ارزیابی خواهند کرد همچنین سعی می کنند با شناسایی برخی اختلالات یا مشکلات عصبی خاص و مربوط به بیماری پارکینسون هر چه سریع تر این عارضه را تشخیص دهند.

DaTScan روش دیگر برای تشخیص و ارزیابی بیماری پارکینسون است، این فرایند یک تکنیک تصویربرداری غیر تهاجمی برای بررسی سطح ناقل دوپامین می باشد.

با انجام این روش پزشک تشخیص بسیار دقیقی در مورد کمبود دوپامین داشته و به این واسطه می توانند بیماری پارکینسون را به طور قطعی رد کرده یا تایید کنند.

چه افرادی در معرض خطر ابتلا به پارکینسون هستند؟

درمان ‌های پارکینسون

بیماری پارکینسون در شمار آسیب های مغز و اعصاب قرار می گیرد و مهم است که درمان این عارضه توسط تیم درمانی تخصصی که شامل پزشکان فیزیوتراپیست و روانشناسان و سایر متخصصین همچون دکتر هانیه بذر افشان است انجام پذیرد.

مهمترین روش درمان پارکینسون استفاده از داروهایی است که سطح دوپامین در مغز را افزایش می دهد و به مرور زمان بیماران شاهد کاهش علائم ناخواسته بیماری خواهند بود.

زمانی که دارو درمانی آغاز میشود لرزش بدن، سفت شدن عضلات و اختلالات در حرکت به مرور زمان کمتر خواهد شد و افراد متوجه تغییر و بهبود وضعیت جسمی خود خواهند شد.

یکی از مهمترین داروها برای افزایش سطح دوپامین لوودوپا نام دارد، این دارو با دوز متغیری برای بیماران تجویز میشود که البته با تاثیرات مثبتی که دارد به کنترل بیماری کمک شایانی خواهد کرد.

داروهای مختلفی برای درمان پارکینسون وجود دارد اما هر کدام از آنها ممکن است فقط در شرایط خاص استفاده شود یا گاهاً بیماران با مصرف داروها با عوارض ناخواسته آن مواجه خواهند شد.

طبیعتاً متخصصان بهترین دارو را که با حداقل میزان عوارض همراه است و در دوره های کوتاه بعد از مصرف شاهد بهبود بیماری هستند برای بیماران مبتلا به پارکینسون در نظر می گیرند.

قرص لودوپا یکی از موثرترین داروها برای درمان پارکینسون می باشد البته در مواردی داروهای دیگر مثل دوپامین آگونیست ها و داروهای ضد افسردگی نیز برای بیماران تجویز میشود و تاثیر مثبت آن را بر بهبود بیماری شاهد خواهید بود.

اما در کنار دارودرمانی انجام تمرینات حرکتی و فیزیوتراپی نیز نقش مهمی بر بهبود این بیماری دارد، تمرینات فیزیکی، تقویت تعادل، افزایش انعطاف پذیری و قدرت عضلات همگی از مواردی است که باعث کاهش علائم پارکینسون میشود و به مرور زمان دامنه حرکتی بدن افزایش خواهد یافت.

متخصصان تمرینات مرتبط با تنفس و صدا پردازی را برای کنترل این عارضه مناسب می دانند زیرا بر اثر این بیماری مشکلات صوتی و ضعف صدا نیز اتفاق می افتد.

تاکنون هیچ دلیل قطعی برای پارکینسون مشخص نشده است و از آنجایی که این بیماری تا حد زیادی پیشرفت می کند ممکن است برای برخی از بیماران جراحی بهترین شیوه درمان باشد.

جراحی اغلب بر قسمت های خاصی از مغز انجام میشود و هدف آن کاهش علائم ناخواسته و بهبود کنترل حرکتی بیماران است.

برای درمان پارکینسون یکی از مهمترین مراحل پشتیبانی اجتماعی است، بیماران موظفند که به تشخیص پزشک با انجام مشاوره و حمایت های روانی به درمان و کنترل سریع تر این بیماری کمک کنند.

تصوری که بیماری مبتلا به پارکینسون بر جسم افراد اعمال می کند بر روان آنها نیز ثیرگذار خواهد بود و مهم است که افراد علاوه بر درمان برای بهبود آسیب های جسمانی با انجام مشاوره و دریافت حمایت های روانی به سلامت بیشتر خود کمک کنند.

برای درمان اختلال پارکینسون مصرف مولتی ویتامین راهکاری موثر جهت کاهش علائم است.

البته مصرف مولتی ویتامین به تنهایی برای درمان این اختلال کاربرد ندارد.

از طرفی نوروتراپی یا تمرینات تحریکی عصبی یک روش درمانی غیر دارویی است که با مدیریت بیماری پارکینسون به تقویت سیستم عصبی مرکزی بدن کمک زیادی می کند.

نوروتراپی شامل تمرینات فیزیکی، تمرینات تعادل و تناسب بدنی است، همچنین تمرینات حرکتی و تمرینات شناختی در این زمینه انجام شده و به بازگشت تعادل بدن، انعطاف پذیری بیشتر و هماهنگی حرکات اعضای بدن کمک زیادی می کند.

امروزه درمان پارکینسون با سلول های بنیادی یک روش نوین و کارآمد شناخته میشود این فرایند با هدف جبران سلول های عصبی آسیب دیده در مغز انجام میشود.

همچنین در مواردی متخصصان برای درمان پارکینسون از امواج اولتراسوند استفاده می کنند که امواج صوتی با فرکانس بالا به صورت هدفمند استفاده شده تا بافت مغزی را تحریک کند.

در این فرایند امواج اولتراسوند که امواج صوتی هستند با دستگاه خاصی به ناحیه خاصی از مغز هدایت شده و به طور مستقیم بر روی سلول های عصبی تاثیر می گذارد و می تواند فعالیت آنها را تغییر دهد.

آیا ورزش روی پارکینسون اثر گذار است؟

برای پارکینسون چی بخوریم؟