میگرن دهلیزی نوعی سردرد است که با علائم مشخصی مثل سرگیجه و حساسیت به نور و صدا ایجاد می شود.
اصطلاح دهلیز به سیستمی در گوش داخلی گفته می شود که مسئول برقراری تعادل در بدن است.
طبق بررسی و گزارش سازمان بهداشت جهانی سردردها یکی از شایع ترین بیماری های سیستم عصبی هستند که تقریباً ۵۰ درصد از بزرگسالان در سراسر جهان تحت تاثیر این عارضه قرار می گیرند.
تاکنون علت مشخصی برای ایجاد میگرن دهلیزی عنوان نشده است اما محققان توانسته اند اطلاعات نسبتاً خوبی مربوط به تشخیص عوامل تحریک کننده و راه های کنترل و درمان این عارضه کسب نمایند.
در سال ۲۰۱۷ مطالعات علمی نشان داد که برخی عوامل مثل غذاهای خاص، مشکلات خواب و تغییرات هورمونی از مهمترین علل ایجاد میگرن دهلیزی می باشند.
تحقیقات در مورد تاثیر مواد غذایی بر میگرن دهلیزی نشان می دهد که برخی از مواد می توانند به عنوان تحریک کننده میگرن شناخته شوند.
این مواد شامل الکل، کافئین، پنیر، شکلات، مرکبات، قهوه و لبنیات است.
غذاهای سرشار از چربی، غذاهای حاوی مخمر و انواع گوشت های فرآوری شده از جمله خوراکی هایی هستند که به دلیل ترکیبات خاصی که دارند نقش مهمی در ایجاد میگرن دهلیزی خواهند داشت.
تحقیقات در مورد تاثیر مواد غذایی به عنوان محرک میگرن دهلیزی همواره ادامه دارد.
محققان تلاش می کنند در این مورد اطلاعاتی دقیق را در اختیار بیماران قرار داده تا بتوانند با رعایت نکات کاربردی و اصلاح رژیم غذایی خود راه پیشگیری از این نوع سردردهای شدید را در پیش بگیرند.
نوسانات هورمونی علت بسیاری از آسیب های داخلی است، در سال ۲۰۰۷ یکی از بزرگ ترین مطالعات در مورد میگرن نشان داد که نوسان هورمون ها تا حدود ۶۵ درصد به عنوان عامل محرک میگرن دهلیزی شناخته می شود.
در بدن زنان هورمون استروژن ارتباط نزدیکی با میگرن دارد و افزایش و کاهش این هورمون تا حد قابل توجهی با پیشرفت میگرن ارتباط خواهد داشت.
زمانی که میزان هورمون استروژن در بدن کم یا زیاد می شود و این نوسان و تغییرات برای مدت زیادی پایدار می ماند باعث تغییر فشار خون و نشانگرهای التهابی می شود و تصور می شود که این موارد به عنوان محرک حملات میگرنی هستند.
عوامل مختلفی در زندگی باعث می شود تا افراد تحت تنش و استرس قرار بگیرند، عوامل ایجاد کننده استرس از جمله حوادث و تصادفات، بیماری های جسمی یا روانی و از دست دادن نزدیک ترین افراد خانواده باعث می شود تا در صورت عدم مدیریت استرس به مرور زمان شرایط برای ابتلا به میگرن دهلیزی فراهم شود.
در ادامه تحقیقات سال ۲۰۰۷ محققان عنوان می کنند که تقریباً ۸۰ درصد کسانی که در این مطالعه شرکت کردند به استرس شدید مبتلا بوده که به عنوان یک محرک میگرن شناخته می شود.
طبق گزارش سرویس بهداشت ملی نظر محققان بر این است که استرس از طریق فعال کردن مسیرهای مختلفی در مغز باعث ایجاد میگرن می شود.
این مسیرها شامل برخی مواد شیمیایی، اعصاب و عروق خونی است، زمانی که فرد دچار استرس می شود هیپوتالاموس فعال خواهد شد.
این مسیرها همراه با سایر نقاط مغز فعال می شوند و می تواند یکی از مهمترین عوامل ایجاد میگرن دهلیزی باشد.
اختلالات خواب از جمله مشکلاتی است که باعث ایجاد بیماری های جسمی و روانی می شود.
اما اختلال خواب به معنی مشکل در به خواب رفتن یا در خواب باقی ماندن است که اغلب این افراد کیفیت پایین خواب را تجربه کرده و می تواند به عنوان یک محرک برای میگرن دهلیزی محسوب شود.
در سال ۲۰۱۹ مطالعاتی انجام شد که نشان می دهد افراد مبتلا به میگرن دهلیزی اغلب کیفیت خواب پایینی دارند.
این افراد به دلیل عدم خواب عمیق و با کیفیت به طور مکرر دچار حملات میگرن می شوند.
به طور طبیعی کم خوابی باعث فعال شدن هیپوتالاموس و آمیگدال می شود هر کدام از این تغییرات در نهایت به پیشرفته میگرن کمک می کند و می تواند باعث تغییرات مغزی مربوط به میگرن شود.
گاهی اوقات افراد بدون اینکه مشکلات گفته شده را تجربه کنند دچار میگرن دهلیزی می شوند.
در برهی مواقع مصرف برخی از داروها تغییراتی را در سطح هورمون ها ایجاد می کند یا در اتساع عروق خونی تاثیر می گذارند.
این تغییرات با عوارض جانبی همراه است و اغلب باعث ایجاد میگرن دهلیزی می شود.
مهمترین داروهای موثر بر میگرن دهلیزی شامل مواد افیونی درمان میگرن جایگزین هورمون، داروهای ضد درد، داروهای ضد افسردگی، مسکن های ترکیبی، ارگوتامین، داروهای ضد بارداری، خوراکی و تریپتون ها می باشد.
تغییرات آب و هوایی و تغییرات نور از جمله موارد و محرک های مهمی هستند که باعث ایجاد میگرن دهلیزی می شوند.
تحقیقات در این مورد نشان می دهد که این موارد علل مهم و تاثیرگذاری بر میگرن هستند و و ارتباط نزدیکی که بین سلول های عصبی چشم و مسیرهای مختلف در مغز وجود دارد می توان ارتباط بین آنها را جدی دانست.
درمان میگرن دهلیزی
میگرن دهلیزی از آن دسته آسیب ها و بیماری هایی است که با علائم خاصی پدیدار می شود.
پزشکان راه های مختلفی برای تسکین علائم میگرن دهلیزی به بیماران ارائه می دهند.
طبق مطالعاتی که در سال ۲۰۲۰ انجام شد توصیه می شود که در اولین اقدام درمانی اصلاحات غذایی و تغییرات رفتاری را جدی بگیرید در این صورت کمترین میزان عوارض را تجربه کرده و از عوامل محرک برای میگرن دهلیزی محفوظ می مانید.
مهم است که در صورت واکنش های غیر طبیعی به هر نوع ماده خوراکی مصرف این محصولات غذایی را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
البته داشتن سبک زندگی سالم و خواب با کیفیت از جمله موارد مهمی هستند که به درمان و پیشگیری از میگرن دهلیزی کمک می کنند.
در اکثر مواقع افراد مبتلا به میگرن دهلیزی در انجام روش های پیشگیرانه چندان موفق نیستند اما کسانی که به این بیماری مبتلا می شوند با توجه به تشخیص پزشک و شدت بیماری مجاز به استفاده از داروهایی هستند که در طول حمله می توانند از آنها استفاده کنند.
این داروها شامل تریپتانها، داروهای مسکن بدون نسخه و استروئیدها است که در مواردی برای داشتن وضعیت جسمی بهتر داروهای ضد استفراغ نیز تجویز می شود.
مصرف این داروها باعث کاهش علائم شایع میگرن دهلیزی می شود و به رفع گیجی سر، بیماری حرکت و حالت تهوع کمک می کند.
برای جلوگیری از حملات احتمالی دهلیزی می توان از داروهای پروفیلاکتیک استفاده کرد.
همچنین درمان های مکمل نیز راهکارهای موثری برای درمان اختلالات میگرنی هستند.
طبق مطالعاتی که در سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ انجام شد استفاده از روش هایی مثل طب سوزنی و تحریک عصبی برای درمان دهلیزی مفید است، به شرط اینکه این نوع درمان های مکمل در شرایط مساعد و توسط متخصصان انجام شود.
اگرچه میگرن دهلیزی خطرناک نیست اما این افراد با وجود سردردهای شدید و گاهاً طولانی که تجربه می کنند تاثیر این عارضه را بر زندگی فردی و اجتماعی خود تجربه خواهند کرد.
اما میگرن دهلیزی زمانی خطرناک می شود که سردردها به مرور زمان بهبود پیدا نکرده یا با شدت زیادی وسعت پیدا می کند.
این افراد موظفند که سریعاً به پزشک مراجعه کرده و درمان های تخصصی را انجام دهند.
هر کدام از روش های درمانی گفته شده برای افرادی که با وجود میگرن دهلیزی دچار سفتی گردن، تب شدید و ضعف عضلانی می شوند ضروری است.
همچنین تغییرات گفتاری یا بینایی، بی حسی و سوزن سوزن شدن اندام های مختلف بدن و حتی تشنج از جمله مشکلات مهمی محسوب می شود که به واسطه میگرن دهلیزی شدید اتفاق می افتد.
هر کدام از روش های درمانی گفته شده برای بیماران مبتلا به این عارضه کاربرد دارد هر چقدر که شدت و وسعت میگرن دهلیزی بیشتر باشد درمان های تخصصی تر و البته طولانی تری انجام می پذیرد.
مهم است که این بیماری مهار نشدنی را درمان کنید زیرا میگرن دهلیزی و سایر آسیب های مرتبط با آن به مرور زمان و خود به خود درمان نمی شوند.
5 پاسخ
وای ممنونم ازتون خانم دکتر بابت این توضیحات کامل درباره میگرن دهلیزی. من همیشه فکر میکردم سرگیجههام ربطی به گوش یا گوشوسطی داره، ولی حالا متوجه شدم چقدر به سردردهای میگرنیم مربوطه. عالی بود واقعاً 🌿🙏
سلام خانم دکتر، من بعضی وقتا بدون اینکه سردرد داشته باشم دچار سرگیجههای شدیدی میشم، اینم میتونه میگرن دهلیزی باشه؟ یا حتماً باید با سردرد همراه باشه؟
سلام سحر جان 🌷
بله، یکی از ویژگیهای خاص میگرن دهلیزی اینه که ممکنه اصلاً سردرد نداشته باشی. یعنی فرد فقط دچار سرگیجه، حالت تهوع، عدم تعادل یا حساسیت به نور و صدا بشه، ولی سردرد نداشته باشه.
این نوع میگرن بیشتر در خانمها، بهخصوص کسانی که سابقه میگرن یا اضطراب دارن دیده میشه. اگه این حالت رو چند بار در ماه تجربه میکنی، بهتره بررسیهای تخصصیتری انجام بدیم. درمان هم معمولاً با داروهای کنترل میگرن و تنظیم سبک زندگی خیلی خوب جواب میده 💫
سلام دکتر عزیز. میخواستم بدونم درمان میگرن دهلیزی دقیقاً چطوریه؟ فقط باید دارو بخوریم یا روشهای دیگه هم هست که کمک کنه؟
سلام پریسای نازنین 💕
درمان میگرن دهلیزی ترکیبیه:
۱. دارویی: بسته به شدت و دفعات حملات، میتونیم از داروهای پیشگیری مثل پروپرانولول، آمیتریپتیلین یا توپیرامات استفاده کنیم. برای حملههای حاد هم داروهای ضد تهوع یا تریپتانها تجویز میشه.
۲. سبک زندگی: خواب منظم، پرهیز از استرس، پرهیز از نور شدید، مواد غذایی محرک (مثل شکلات، پنیر کهنه، قهوه زیاد) بسیار مؤثره.
۳. فیزیوتراپی دهلیزی: مخصوص افرادیه که احساس ناپایداری و تعادل دارند. این تمرینها به مغز کمک میکنن بهتر با پیامهای اشتباه دهلیزی تطبیق پیدا کنه.
اگر علائمت مزمن یا شدید باشه، ترکیب این روشها کمک بزرگی به بهبود کیفیت زندگیت میکنه 🌼